Concentratie, flow en .....weg was de flow

Sporters kennen dit wel: als je niet nadenkt, lekker in je vel zit, ontspannen bent en alleen maar met het spel bezig bent, hoef je het minste moeite te doen en presteer je het beste. 

Ik geef neurofeedback-training als mensen concentratieproblemen hebben. Je meet dan real-time wat er gebeurt in de hersenen en dus ook bij concentratieverlies. Hierdoor leer je goed zien en begrijpen wat concentratie en concentratieverlies eigenlijk is en hoe dat bij jou werkt. 

Het "cognitieve mensen" brein werkt als volgt: terwijl je met een taak bezig bent kun je ineens een gedachte hebben over wat je aan het doen bent. Of je kunt emotioneel door iets geraakt worden door iets dat je even moet verwerken. Of je hebt een nieuwe ervaring, iets dat je een plek moet geven in je geheugen.  

Dit is allemaal heel menselijk en zeer functioneel.  Zelfs denken: "wat gaat het lekker" haalt je uit een flow. Het bewustzijn, het menselijk denken haalt ons allemaal steeds weer uit die flow. En dan stopt pacman even.

Mindfulness en meditatie zijn ook op deze principes gebaseerd. Je concentreert je bijvoorbeeld op je ademhaling, je lichaam of een stip buiten je lichaam en je laat gedachten komen en gaan. Je neemt ze waar en laat ze los, om daarna weer terug te gaan naar de taak. 

Vaak ben je je het concentratieverlies helemaal niet bewust. Je ontwaakt na een tijdje uit de dagdromerij of je bent een tijd aan het piekeren en doet alles om de gedachten te stoppen. Of je laat je volledig door je emoties meevoeren.

Neurofeedback fungeert als een snelkookpan van het leven.  Hierboven zie je 10 seconden EEG afgebeeld, waarin je ziet dat de staat verandert. In een EEG kunnen we niet zien WAT er precies gebeurt. Maar we zien wel DAT er iets gebeurt. En dat zie jij ook op het scherm tijdens de neurofeedback.

Je kunt trainen dat je bij een taak minder vaak en minder lang wordt afgeleid door gepieker, door emotioneel laten meevoeren of door reacties op prikkels buiten jezelf (zoals bij ADHD). Je leert een staat van flow te herkennen (al is het maar heel even) en leert deze langer vasthouden. De inefficiente patronen worden herkend en daarna verminderd en opgeruimd. Dat geeft ruimte en overzicht.

Ruimte en overzicht

Misschien is dit wel waarom neurofeedback werkt: door ruimte te creëeren benut je alle capaciteiten die er zijn. Je vergoot niet de capaciteiten, maar je ruimt op. En als je je capaciteiten beter benut kun je ook weer meer leren. Dus er komen weer meer cellen en verbindingen en processen, dus meer oplossingsmogelijkheden. En misschien zelfs wel snellere processen. Want ook dat zien we terug in verschillende studies: de reactietijd neemt toe. Je zet een positieve spiraal in gang. Een verklaring dat neurofeedback ook op langere termijn doorwerkt. 

Niet voor iedereen (ieder brein) zijn alle taken even geschikt en niet voor iedereen is de computer geschikt. Mijn ervaring is dat het zogenaamd overalerte piekerbrein, het brein dat veel denkt de training heel anders beleeft dan het onderalerte (ADHD-)brein. 

Maar dit is allemaal een heel cognitief verhaal.

Neurofeedback gaat over ervaren op een niet-cognitief niveau. Het doet juist geen beroep op het bewustzijn, het denken over, de meta-cognitie. Dit maakt het ook anders dan gesprekstherapieen. Misschien dat neurofeedback daarom zo goed werkt bij mensen die frontale problemen hebben. En bij mensen, die als ze in een flow zijn een hyperfocus pakken, waardoor ze helemaal niets meer zien of horen, mensen, die afhankelijk zijn van externe beloningen, mensen die prestatiegericht zijn en van mensen die moeite hebben om stil te zitten, behalve achter de computer of t.v. 

Lees op de website van Brainfact meer over concentratie, individuele verschillen, afleidbaarheid en neurofeedback en neem voor vragen over neurofeedback, theorieen over de werking van het brein bij concentratie en klachten zeker contact op! 

We verzorgen bijeenkomsten, waar we meer uitleggen, ook de wetenschappelijke stand van zaken toelichten, discussie aangaan en neurofeedback laten ervaren. We streven ernaar mensen die baat kunnen hebben bij neurofeedback, daartoe ook de mogelijkheid te geven. En we werken eraan de effectiviteit te bewijzen.